Çatalhöyük, Konya ilimizin 52 kilometre güneydoğusunda Çumra ilçesinin 11 kilometre kuzeyinde yer almaktadır. İngiliz David French ve bir grup arkeolog arkadaşı 1958 yılında Çatalhöyük’ün keşfine ışık tutmuşlardır. Bu antik kentin yaklaşık olarak 9500 yıllık bir tarihi vardır. Dünya üzerindeki ilk yerleşim yerlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Ev mimarisi, manzara resimleri ve ana tanrıça kültü ile tarihimize ışık tutmuştur. Çok büyük bir yerleşim şehridir.
Bu tarihi yerleşim yerindeki evler birbiri ile bitişik şekilde yapılmıştır. Evlere çatı kısmından yapılan kapılardan giriliyordu. Çatalhöyük’teki evlerin içinde fırın ve ocak sistemi bulunmaktaydı.
Evlerin alt kısmında bir alan vardı ve bu alana ölen ailenin eşyaları konuluyordu. Ölen ailenin üstü toprak ile kapatılıyor ve üstüne tekrardan ev inşa ediliyordu. Bu yüzden ölülere ait gömülen eşyalar günümüze kadar sağlam bir şekilde gelebilmiştir. Çömlekler, el sanatları, resimler, şişman kadın heykelleri gibi tarihi sanat eşyaları yapılan arkeolojik kazılarda bulunmuştur.
Evlerin içi önce sıvanıyor daha sonra ise beyaza boyanıyordu. Yapılan çalışmalarda evlerin duvarlarında kırmızı ve siyah renklerde insan ve kuş resimleri çizildiği görülmüştür. Yaşantılarından bazı önemli olayları evlerinin duvarlarına çizmişlerdir. Bulunan bir evde insanoğlunun doğaya karşı kazandığı zafer alaycı bir şekilde resmedilmiştir.
Çatalhöyük’te çeşitli arkeolojik çalışmalar günümüzde halen devam etmektedir.